Σοφοκλή, Οιδίπους επί
Κολωνώ και Επιδαύρια
Μια υπέροχη βραδιά. Πως
θέλει ο κόσμος τα Επιδαύρια.
Δυστυχώς ανειλημμένες υποχρεώσεις μου είχαν χαλάσει το πρόγραμμα της εβδομάδας. Συνήθως Παρασκευή πάω στη Μεγάλη Επίδαυρο και Σαββάτο στη Μικρή με το δημοσιογραφικό πούλμαν. Όμως δεν μπορούσα να πάω την Παρασκευή κι έτσι την παράσταση του Οιδίποδα που ήταν η προτεραιότητά μου αναγκάστηκα να τη δω το Σαββάτο που όμως το δημοσιογραφικό πήγαινε στην Μικρή.
Έτσι πήγα με το πούλμαν που ήταν για το κοινό και είναι συνεργασία του Φεστιβάλ με την τουριστική εταιρεία ΝAITravel.Αρχικά να σημειώσω πως το κόστος είναι μόλις 14Ε. Επί πλέον όλα τα πούλμαν είναι ολοκαίνουργια, σύγχρονα, πεντακάθαρα, άνετα. Πηγαίνοντας κάνεις και τη στάση σου στον Ισθμό για το κλασσικό σουβλάκι κι έτσι πας κι έρχεσαι και δεν το καταλαβαίνεις. Κι επί πλέον στην επιστροφή της εκδρομής ανάβουν οι συζητήσεις για την παράσταση και η επιχειρηματολογία αν ήταν καλή ή όχι. Αλλά αυτή τη φόρα η καλή μέρα φάνηκε από το πρωί. Μετά την άνετη διαδρομή με το πούλμαν, τον καφέ στη γνωστή περατζάδα του Ξενία, ακολούθησε μια εξαιρετική παράσταση. Κι έτσι στο πούλμαν δεν υπήρχαν διαπληκτισμοί και διχασμός αλλά απέραντη ομοφωνία στα εξής:
Καταπληκτικές ερμηνείες. Πράγμα που βοηθά στο να φτάσει ο λόγος του ποιητή στο κοινό, να μπει μέσα, να φτάσει στη ΜΕΘΕΞΗ λέξη άγνωστη για τους τάχα μου ανανεωτές, μοντέρνους, που βλέπουμε να παρελαύνουν εκεί και δεν ξέρουν την τύφλα τους από αρχαίο δράμα, όπως εξαιρετικά τόνισε δημόσια κι ο Σωτήρης Χατζάκης.
Όλο το αρχαίο κείμενο χωρίς επεμβάσεις, δεν παραλείφθηκαν ούτε τα χορικά που κάποιες φορές ακόμη και σε καλές παραστάσεις συντομεύονται η παραλείπονται. Κι επιπλέον ο λόγος είχε μέτρο, τουλάχιστον αυτό απέπνεε πράγμα που βοηθούσε στη ροή και στην ομορφιά του λόγου
Σωστά σκηνικά που υποδεικνύει το ίδιο το έργο που εκτυλίσσεται στο άλσος με τις ελιές στον Κολωνό, το αφιερωμένο στις Ευμενίδες.
Καταπληκτικές ερμηνείες. Πράγμα που βοηθά στο να φτάσει ο λόγος του ποιητή στο κοινό, να μπει μέσα, να φτάσει στη ΜΕΘΕΞΗ λέξη άγνωστη για τους τάχα μου ανανεωτές, μοντέρνους, που βλέπουμε να παρελαύνουν εκεί και δεν ξέρουν την τύφλα τους από αρχαίο δράμα, όπως εξαιρετικά τόνισε δημόσια κι ο Σωτήρης Χατζάκης.
Όλο το αρχαίο κείμενο χωρίς επεμβάσεις, δεν παραλείφθηκαν ούτε τα χορικά που κάποιες φορές ακόμη και σε καλές παραστάσεις συντομεύονται η παραλείπονται. Κι επιπλέον ο λόγος είχε μέτρο, τουλάχιστον αυτό απέπνεε πράγμα που βοηθούσε στη ροή και στην ομορφιά του λόγου
Σωστά σκηνικά που υποδεικνύει το ίδιο το έργο που εκτυλίσσεται στο άλσος με τις ελιές στον Κολωνό, το αφιερωμένο στις Ευμενίδες.
Αυτά ΑΠΑΙΤΕΙ ο χώρος του αρχαίου αυτού θεάτρου κι αυτά απαιτεί ο κόσμος εκεί που είχε γεμίσει το κοίλο και στο τέλος χειροκροτούσε φυσικά με θέρμη την παράσταση. Σε άλλους χώρους μπορούν να γίνουν πειραματισμοί, ιδίως σε σύγχρονα έργα, σε έργα που έχουν τον χαρακτήρα του μοντερνισμού, όχι όμως εκεί. Λυπάμαι πολύ. Φεύγοντας, ερχόταν λίγο πιο πίσω η υπουργός πολιτισμού η Λ. Μενδωνη. Κι η Βάνα ήθελε να την πιάσει να της πει πως τέτοιες παραστάσεις θέλει ο κόσμος να βλέπει στην Επίδαυρο. Κόσμος που έφευγε γεμάτος. Είχε φτάσει στην κάθαρση. Αντ’ αυτού τι βλέπουμε τα τελευταία χρόνια;
Υβριστές. Η ύβρις είναι βασική έννοια στο αρχαίο δράμα και δηλώνει την έπαρση των ηρώων που φτάνουν στα άκρα κι έτσι μετά έρχεται η σκληρή τιμωρία των θεών, η τίσις. Σήμερα έχουμε την έπαρση των σκηνοθετών που περιφρονούν για το τι θέλει ο κόσμος να βλέπει στο αρχαίο αυτό θέατρο κι ο καθένας κάνει το δικό του, με ασέβεια προς τον ποιητή, που καπηλεύονται μάλιστα το όνομα του. Σφήκες του Αριστοφάνη σε διασκευή λέει κάποια κι αυτό που βλέπουμε δεν είναι ούτε διασκευή καν αλλά τελείως άλλο πράγμα, ολότελα διαφορετικό. Αυτό δα έλειψε. Ξεπερασμένος ο Αριστοφάνης, η Κιτσοπουλου ο νέος Αριστοφάνης, ας γελάσω. Κάποιος φερ’ ειπείν σκηνοθέτης, ένας Καρατζάς, που ήταν φοιτητής δημοσιογραφίας όταν επηρμένα ξεκίνησε να σκηνοθετεί και μάλιστα με την Ελένη του Ευριπίδη, ένα δυσκολότατο κείμενο με πολλές παγίδες, αποδομεί το κείμενο, γιατί δεν του κάνει η φόρμα του, μετατρέπει το δράμα σε αφήγηση, επίσης τον ίδιο ρόλο ερμηνεύουν πολλοί ηθοποιοί κι έτσι ακούς την Ελένη κάποια στιγμή από την τάδε και στη συνέχεια Ελένη είναι η δείνα και χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Άσε με τις αλλοπρόσαλλες μεταφορές σε διαφορετικούς χωροχρόνους ή καταστάσεις που ουδεμία σχέση έχουν, τις αφαιρέσεις κειμένου κατά το δοκούν, τα ετερόκλητα ήθη των ηρώων, την μηδενική γνώση για τα θέματα του κειμένου. Ο Κάστορφ φέτος γιουχαΐστηκε κι αποδοκιμάστηκε όπως άλλωστε περιμέναμε καθώς είχε την ίδια καταγωγή, παιδεία και πορεία με τον Ματίας Λάντχοφ που είχε επίσης αποδοκιμαστεί στα μεσα του 90 όταν ανέβασε τις Βάκχες του-τα ίδια παντελάκη μου κι ο Κάστορφ, τι πιο σύνηθες να συμβεί.
Όλοι αυτοί είναι απλά φασίστες, που περιφρονούν την γνώμη του κόσμου, που είναι η βάση της δημοκρατίας και θεωρούν πως μόνο εκείνοι ξέρουν το σωστό και θέλουν να ποδηγετήσουν τον «λαουτζίκο».Κι έτσι ο κόσμος φεύγει απογοητευμένος, εκνευρισμένος πολλές φορές ακόμη και στη μέση της παράστασης χωρίς καν να ιδρώνει το αυτάκι των υβριστών, ποιος έχασε το φιλότιμο να το βρουν αυτοί; Κι οι ταγοί που διευθύνουν το Φεστιβάλ οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τα Επιδαύρια στην απαξίωση, διώχνουν τον κόσμο από το θέατρο και στο τέλος εκτός από το κοινό θα τους πάρουν με τις πέτρες κι οι επαγγελματίες που βγάζουν κάποια εισοδήματα από τις παραστάσεις. Ξενοδοχεία, εστιατόρια, τουριστικά γραφεία, τοπικοί παράγωγοι αγροτικών προϊόντων. Κάτι που έγινε και με τη Μικρή που τα πρώτα χρόνια, επί Λαμπράκη, για ΠΣΚ τον Ιούλιο όλα τα ξενοδοχεία ήταν κλεισμένα μήνες πριν και φέτος έπαιρνα Τετάρτη κι είχαν ελεύθερα δωμάτια για την Παρασκευή παρ όλο που φέτος δεν είχε προβληματικές παραστάσεις. Και δείτε και το άλλο. Σήμερα που ο θεσμός κρατεί ακόμη κάτι από την αίγλη του υπάρχουν παραγωγοί που πληρώνουν για να τους παραχωρηθεί ο χώρος. Σε λίγα χρόνια κανείς δεν θα πληρώνει.
Η Επίδαυρος, χωνέψτε το, χρειάζεται για ΑΝΑΒΙΩΣΕΙΣ των έργων του αρχαιοελληνικού δράματος κι ο λαός που ουσιαστικά πληρώνει για τον κρατικό αυτό θεσμό θέλει αυτό και μόνον αυτό. Για τους πειραματισμούς σας πάρτε τα κουβαδάκια σας και παίξετε αλλού, πχ Πειραιώς 260 ένας χώρος που πια είναι σχεδόν ανυπόληπτος και μόνο μειράκια, αδαείς ή φίλοι των συντελεστών της παράστασης είναι συνήθως οι θεατές.
Υγ.1 Εννοείται πως πληρωμένες πένες θα γράφουν διάφορα, γιατί τους χαλάει την πιάτσα, θα πρέπει να υποστηρίξουν τους "ανανεωτές" απο τους οποίους τρώνε ψωμί τόσα χρόνια εκθειάζοντας ανόητες παραστάσεις, πολλώ μάλλον μετά την καταιγιστική συνέντευξη του Σ. Χατζάκη που δόξα τω θεώ ξέρει καντάρια από αρχαίο δράμα. Είδα κάτι πχ που αμφισβητούσε το εκ των ων ουκ άνευ, το ό,τι πρέπει να φτάνει ο λόγος του ποιητή στο κοινό. Μα αν δεν φτάνει γιατί να δω την παράσταση;;;; τι θα δω; Έλεος!!!
Υγ2. Τριάντα χρόνια ανελλιπούς παρακολούθησης των παραστάσεων, γνώση των έργων που προτιμώ να τα ξαναδιαβάζω στο πρωτότυπο κείμενο γιατί έτσι καταλαβαίνεις τον ποιητή χωρίς να μπαίνει η προσωπικότητα του μεταφραστή δικαιολογούν τον πόνο και τη σκληράδα των απόψεων του κειμένου….